Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kaspropwicza

Konkurs Jednego Wiersza rozstrzygnięty! 1 marca w Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie spotkali się poeci miejscowi i z różnych stron Polski.
Werdykt Jury oczytała główna organizatorka tego cennego konkursu literackiego Beata Zalot.
Laureaci otrzymali pamiątkowe statuetki. Nagrodzone wiersze czytali autorzy, oraz Krzysztof Michno i Joanna Stachoń - aktorzy zakopiańskiej SCENY A2. Po części oficjalnej zebrani do czytali swoje wiersze. Gościem specjalnym Nocy Poetów była Prezes Krakowskiego Oddziału Związku Literatów Polskich Magdalena Węgrzynowicz - Plichta.
Organizatorem imprezy i konkursu, który odbył się już po raz trzeci jest Tygodnik Podhalański i Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza.

Kategoria literacka
1 miejsce: Jan Stalony-Dobrzański z Wieliczki za wiersz "Jesień"
2 miejsce ex aequo: Tadeusz Zawadowski ze Zduńskiej Woli za wiersz "Dusza"
oraz Agnieszka Bator z Rabki Zdroju za wiersz "Rzeczy niepoliczalne"
3 miejsce ex aequo: Joanna Pociask-Karteczka z Krakowa za wiersz "Bramy"
oraz Ireneusz Niziołek z Zakopanego za wiersz "Zapiecek"

Wyróżnienie: Anna Piliszewska z Wieliczki za wiersz "Z ziemi do obłoków"

Kategoria gwarowa
1 miejsce: Joanna Słodyczka za wiersz "Przydź"
2 miejsce: Józef Szaflarski z Czarnego Dunajca za wiersz "Ślebodne nuty",
3 miejsce: Stanisław Jaromi z Orawki za wiersz "Wydała sie pani",

Wyróżnienie: Teresa Topolska z Krościenka za wiersz " Wilijo"

	I Miejsce w kategorii literackiej	I Miejsce w kategorii gwarowej
	Jan Stalony-Dobrzański JESIEŃ Ty wiesz ja umrę w połogu Maluję usta głogiem Jedz! Do syta będzie dzisiaj a potem dla Ciebie paznokcie w kaliny unurzam krem Krasne będą i słodkie Jedz! A ciało pokryję szronem będziesz mnie kochał - jak żonę z pajęczyn cienkich nim mgła pończochy siwe włożę i szal A teraz już proszę chodźmy na bal Śpiewać będą nam liście tańczyć będą nam wszystkie złota krzykiem, rozbłyskiem omotam Cię I będzie tak uroczyście zetli się świat płomieniście i wcale to nie jest sen Cóż jeszcze dla Ciebie włożę cóż dam Ci na moje gody oprócz urody? Płacz Łez skąpić Tobie nie będę strumienie wyrwą się prędkie i deszczy spod powiek szkwał Ty wiesz ja umrę w połogu w dymie ognisk mnie spal Chodźmy wreszcie na bal Ja będę Twoją Królową Carycą i Cesarzową słońca zetniesz mi kwiat orkiestra gra sztormów marsz brzemienna jestem Patrz! Tu chowam sad tu piersi moich zbyt wiele tu śliw, tu jabłek tu grusz jak grzechów upadło w kościele tu naga czekam wiatr śniegiem Chopina mi graj	Joanna Słodyczka PRZYDŹ Przydź ku mnie, Kazek. Juz sie cichoś suje. Miesionc rychtuje śrybelne pościele. W taki cas serce za tobom banuje. A tobie nima. Nie wiys, co jo cuje?! Przydź. Chyć w ramiona. Wybośkoj, ukochoj. Niek sie ozpalom zyngry gwiozd nad nami. W syrokim świecie nie nojdzies miłości, a jo cie schowom pod nocy włosami. Przydź. W taki wiecór Grzech być kajś daleko. Splatom pociorki w snurkowom drabine cobyś mioł blizej i warcej do chałupy. Przydź i prec podryj Smutku pajencyne.
	II Miejsce w kategorii literackiej Agnieszka Bator RZECZY NIEPOLICZALNE niczego nie licz dokładnie niby masz jedną śmierć i kilka przymiarek zmartwychwstań tyle ile udźwigną twoje kolana gwiazd ile nazbierasz oczami w noc kiedy czekam aż śpiew pierwszych ptaków poruszy membranę nieba strzepując niedopałki gwiazd wtedy nagle nabieram pewności że jedna jest tylko poduszka pod moją głową reszta po cichu wymyka się poznaniu tylnymi drzwiami duszy	II Miejsce w kategorii gwarowej Józef Szaflarski Ślebodne nuty Jaworowe nutki juz ik nie usłysem i jest mi barz luto tymu o nik pisem. Śpiom weredy w staryk złóbcokak na ścianie, straśnie im otupno cekajom na granie. Ślebodne nuty drypcom wiecnom, smycek sybli smutno, jak jakom pokutnom, inne same gnajom, jak wartki potocek, zbyrk ciupag sie niesie, hajduka skokajom pod powałe, jaz foszty trzaskajom. Furgo ozwodno wiyrchowo nuta w góralskik spodnicak w śwarnyk toniecnicak, krzesany jom zmiyniył smycek mu pomogo muzyka jest wiecno i górolom drogo. Niyk tak juz ostanie, Sabałowe gęśle, góralskie śpiywanie i "Duchowe" granie.
	II Miejsce w kategorii literackiej
	Tadeusz Zawadowski DUSZA Dusza boi się bólu Z przerażeniem patrzy na rozbite kolano i czym prędzej ucieka gdzie pieprz rośnie Trzeba ją długo przekonywać że się zabliźni Dopiero wtedy powoli krok po kroku powraca i chowa się pod pachą lub za uchem i stamtąd nasłuchuje jak rana się goi Dusza boi się mrozu Kiedy słowa zamarzają w powietrzu jak lodowe ważki i wiersze stają się tak kruche że pękają pomiędzy wargami Podkrada z szafy grube swetry i koce i owija się nimi jak kot z nienapisanej jeszcze bajki Dusza boi się samotności To taka strachliwa istotka Siada nam na ramieniu i drży na myśl że możemy ją opuścić

	III Miejsce w kategorii literackiej	III Miejsce w kategorii gwarowej
	Joanna Pociask-Karteczka Tryptyk "Bramy" Brama I - Znad doliny Raby (Naprawa) Babia wsparta na tłustych obłokach podważa zasadę grawitacji palce błądzą po busoli szlaków tak trudno meblować życie po omacku dopiero gdy droga pnie się w górę żagle świerków i ramiona brzóz zgarniają niepokój i zamieniają ciszę w "głosów zbieranie" Brama II - Zjazd z Obidowej niech zastygną zegary kiedy w ciszy pełnej głosów wzrok łapczywie wyławia znajome kształty horyzontu choć droga jeszcze daleka nie da się cofnąć żadnych słów trudno zagrzebać popiół zdarzeń jak to dobrze że w welonach mgieł czeka tyle słów niewypowiedzianych a krajobraz śpiewający wzgórzami kryje jeszcze szlaki nieprzebyte niech zastygną zegary w znajomych kształtach horyzontu Brama III - Dolina Olczyska choć to brama ostatnia prowadzi do źródła do początku tutaj chęć trwania staje się jasna niepokoje toną w nurcie potoku spóźnione prawdy migotają w perłach wodospadów dławione winy wyszarpuje czas i zamienia w skalne iglice pragnienia chcą przylgnąć do ścian gładkich ustupów i spocząć t u choć to brama ostatnia prowadzi do źródła do początku	Stanisław Jaromi WYDAŁA SIE PANI Przysła pani z miasta Na Orawskie włości I sama nimoze Uniyś sie z radości B- Tyle tutaj kwiatków I ptactwa pieknego W mieście zmarnowałam Pół życia swojego Od dziś wszystko zmienie I códów dokonam Wielką gospodynią Będę. albo skonam. -Powiado do chłopa B - Mężu kup mi konia Dwie krowy łaciate Kury, gęsi siodłate Chce mieć jeszcze kotka I pieska na sznurku A do tego kózki Na swoim podwórku -Chłop sie zafrasowoł i podropoł w coło - Cosik z mojom babom dziś jes nie wesoło Ch - Cyś ty babo z byka Jakiego nie spadła A skąd weźnies telo Dlo gowiedzi jadła B- Na cóż tobie jadło Gromadzic potrzeba Chyba z tym nie pójdziesz Po śmierci do nieba Zobacz ile trawki zielonej, pachnącej Będzie nasza trzoda Chasała po łące A ja będę tańczyć Wśród tej pierwotności I przytulać swoje pociechy z radości Ch- Powiydz moja droga Kie Ci tak przychłodzi Kto to całe bydło U nos łoporzondzi Przecies na gazdowce Jes roboty wiele Trzeba doic krowy I napoić ciele Trzeba kury macać Kielo jojek majo Trzeba gnoj wykidać No bo krowy srajo Na to zbladła baba Jaz jom przesły dresce B- No takiej gazdówki To ja z góry nie chcę
	III Miejsce w kategorii literackiej
	Ireneusz Niziołek ZAPIECEK W małym miasteczku gdzieś na zapiecku cicholeniwy dzień wyboiste uliczki w oknach zwiędłe doniczki błądzę wzrokiem dokoła i śnię okien powieki okiennice nieraz słuchały pod księżycem miłosnych arii na śmierć zakochanych kryły miłosnych scen tajemnice jakie były byłe dziewice koniec love story ojciec nieznany ulic znajome krzywe latarnie stoją płoty miernoty niezdarne ściany domów straciły kolory po chodnikach wiatr goni liść zdmuchnięty z mej dłoni tajemnicze kreśli nim wzory a powietrze przeszywa czosnek dym i oliwa przepis z kuchni na obiad niedrogi na progu przed drzwiami ktoś zasiądzie czasami na stołeczku bez czwartej nogi babcia która wygląda przez lata wnuczka on nie wraca ze świata lecz wiadomo że pnie się do góry albo dziadek zmarszczony jak śliwka od tytoniu wódeczki i piwka który jednak nie traci kultury kot bez końca zasypia na dachu obok wróble całkiem bez strachu urządzają koncerty co ranek jest też słońce kosmicznie leniwe rozpraszając swą złotą grzywę na sznurku suszy gacie wyprane a powietrze przeszywa czosnek dym i oliwa oraz inne zapachy nieznane rowerowe koła w oddali kijami pędzą chłopcy niemali to taka fajna i głośna zabawka można z procy postrzelać do ptaków to też jest zabawa chłopaków dla dziewczyn jest trzepak huśtawka furman smaga chudego konika wiozą czarny znój pracy górnika spłonie i buchnie z komina dym posnuje się prosto do nieba będzie ciepło nic więcej nie trzeba zimą przy piecu skupiona rodzina stacyjka kolei szynowej dwa razy dziennie osobowe pociągi stąd wiozą do pracy tych co o piątej rano niechętnie z łóżek swych wstaną kto pracuje tutaj coś znaczy już południe bo dzwony w kościele dzwonią jak na mszę w niedzielę wypełniają hen hen okolicę radio sygnał z Warszawy podało do południa pięć sekund zostało do dwunastej już czasu nie liczę jakiś zaśmiech tam gdzieś zawołanie tu ktoś tam ma swoje mieszkanie ale dalej niosą mnie nogi w zazielonym zaułku ruina domek był to chyba rabina domek który nie uszedł z pożogi a powietrze przeszywa czosnek dym i oliwa zioła pachną na skraju drogi za zakrętem ryneczek tam czas wolno się wlecze jak to czas w małym miasteczku są ławeczki gdzie można posiedzieć po śniadaniu ale też po obiedzie poplotkować tajemnie w kółeczku jest kościółek a wnet Boże Ciało dekoracji gałązek zbyt mało nie zabraknie wody święconej ave Maryja i parę zdrowasiek trochę kwiatków też może da się zapleść pomiędzy brzózki zielone tutaj każdy pozdrowi każdego raz w roku powie naj i do siego niosąc biedę w swoim koszyku słaby uśmiech może się zdarzy bo on rzadko gości na twarzy nikt nie lubi tu teatrzyku tutaj nikt nikogo nie pyta co porabia co dnia gdy świta każdy w małym miasteczku to wie tutaj każdy od zawsze rozumie bez słowa i trochę w zadumie dlaczego bywa raz dobrze raz źle niepostrzeżenie pryska marzenie już droga pobiegła przez pola zniknęły za wzgórzem pokryte kurzem dachy i skryta pod nimi dola niedola polski zapiecek jest pełen miasteczek bliskich i bardzo dalekich tam powietrze przeszywa czosnek dym i oliwa i historie zebrane przez wieki.
	WYRÓŻNIENIE
	Anna Piliszewska Z ziemi do obłoków Niektórym blisko z ziemi do obłoków; czmychną z gitarą i już po kryjomu włóczą się w gwiazdach, a gwiazdy się iskrzą, dni zatrzaskując - drzwi obcego domu. Niektórzy muszą z ziemi do obłoków biec - kwiat paproci kwitnie pod księżycem! A księżyc wschodzi w berecie srebrzystym i dmucha srebrem w podniebne ulice. A potem trzeba z obłoków na ziemię spadać - wspomnienia ciążą jak kamienie! - potargać wiersze jak niechciane listy. Niektórym trudno z obłoków na ziemię.

(01.03.2014)

Szanowni i Drodzy Poeci,

piszecie wiersze, więc wiecie najlepiej, że świat nie mieści się w czterech wymiarach. Wysokość, szerokość, długość i czas, czyli tak zwana czasoprzestrzeń, to zaledwie ogólne ramy, w które próbuje się wtłoczyć cały wszechświat, z fenomenem ludzkiego życia włącznie. Tymczasem w ludzkim, jednostkowym i niepowtarzalnym wymiarze na swój sposób rozszczepia się czas, skraca długość, faluje wysokość, a szerokość nie raz i nie dwa musi się przeciskać przez wąskie gardło naszego losu. Już sam czas, którego natura sprawiała nawet świętemu Augustynowi nie lada trudność, najprostszemu umysłowi jawi się w co najmniej dwu wymiarach - przeszłości i przyszłości. Obiektywnie czas może i płynie wyłącznie w jedną stronę, ale subiektywne odczucie może być inne. Bo cóż powiedzieć o wszystkich podróżach w przeszłość? Czy naprawdę NIE MA krainy lat dziecinnych? Czy fakt, żeśmy się postarzeli, definitywnie i bezwzględnie zabija naszą młodość - tę, jak ją pięknie nazwał Tadeusz Śliwiak w jednym z Piwnicznych hymnów - parę skrzydeł zwiniętych w nas? Poeci wiedzą, że nie. Że czas i przestrzeń, życie i śmierć, radość i smutek, dobro i zło, zachwyt i zniechęcenie spotykają się w człowieku, splatając delikatną sieć, w którą łowimy nasze ludzkie doświadczenie życia. Każdy z nas nosi w sobie osobistą czasoprzestrzeń, na biegunach spłaszczoną nieco. I dlatego świat nigdy nie będzie idealny. I dlatego świat nigdy nie będzie nudny.

Gdyby tak nie było, ileż łatwiejszym zadaniem byłoby ocenianie czegokolwiek. Jakże łatwo byłoby akceptować wyznaczone kiedyś standardy, szablony i matryce, do których można by przyrównać każde zjawisko, każdą rzecz i każde ludzkie dzieło, by precyzyjnie i pewnie ocenić, jak dalece pokrywa się z obowiązującym modelem i ile mu brakuje do jego pełni. Taki choćby konkurs poetycki byłby dla jurora jedynie kwestią wprawy w ocenianiu odstępstw od normy. Ale tak nie jest. Każdy wiersz jest odrębnym bytem. Niepowtarzalnym i jednostkowym. Każdy jest zakotwiczony w czyjejś wrażliwości, w czyimś widzeniu i odczuwaniu świata, w czyimś doświadczeniu, w czymś wyobrażeniu o tym, jak jest, jak było, jak być może lub powinno. Każdy wiersz jest człowiekiem podszyty. Patrząc na wiersz, pośrednio zaglądamy w głąb cudzej perspektywy. Każdy wiersz na swój sposób manipuluje czasoprzestrzenią bądź na swój sposób interpretuje jej wymiary. Oczywiście, istnieją jakieś prawidła, ale rzecz w tym, że wszystkie one już zostały choć aż raz obalone przez jakiegoś doskonałego poetę. Długie lata uważano, że wiersz, w zależności od gatunku, powinien mieć ściśle określoną formę, powinien stosować się do określonych reguł rytmu i rymu. Ponadto, w myśl zasady stosowności, powinien określone treści łączyć z określoną formą. Pozostając w takim przekonaniu, pisano obszerne poetyki normatywne, czyli książki ze sprawdzonymi przepisami na wiersze. I wszystko szło całkiem dobrze, aż pewnego razu pojawili się romantycy i wszystko wywrócili do góry nogami. Uznali, że poezja dusi się w eleganckim pozłacanym salonie, więc wypuściwszy ją w pola, pozwolili hasać boso z wiankiem dzikiego kwiecia we włosach. Z dawnych, dobrych czasów ostał się sonet, oktawa, tercyna (kto dziś pisze tercyną czy oktawą?), a na pociechę wiek XIX na ruinach poetycko-formalnej ortodoksji położył wdzięczny, acz niepoważny kwiat limeryku. Tak czy inaczej dzisiaj nie ma zbyt wielu obiektywnych norm, pozwalających jednoznacznie ocenić jakość wiersza. Wyrazisty rytm umiejętnie wspierany rymem zawsze będzie jego atutem, ale też wiersz zbudowany na całostkach zestrojów akcentowych bez powtarzalnych układów rytmicznych może mieć wielką siłę wyrazu. Skoro więc nie ma niezawodnych i obiektywnych narzędzi osądu, pozostaje ocena subiektywna. Jury ma do niej prawo. Każdy jednak musi umieć uzasadnić swój wybór i tu zwykle nie można już obejść się bez odniesień so wiedzy i oczytania. Mimo wszystko, argument: "bo to się mi najbardziej podoba" już nie wystarcza. Mimo to jednak jeden suka w poezji tego, inny czego innego. Jeden chce być kołysany, drugi budzony do czyny. Jeden chce prostego zachwytu, drugi czystego intelektu. I zgodnie ze swymi preferencjami podchodzi do lektury nadesłanych prac. Spośród nich typuje kilkanaście lub więcej utworów, czyta je powielekroć, sprawdza, czy jest z sobą w zgodzi, a następnie całkiem już spokojny poddaje swoje typy pod dyskusję z innymi jurami, którzy nierzadko w poezji szukają i oczekują od niej zgoła czego innego. A werdykt ostateczny jest zwykle jakimś kompromisem.

Czy zatem wyniki konkursu mogą powiedzieć coś istotnego uczestniczącemu w nim poecie? I tak, i nie. Z całą pewnością zwycięzcy i wyróżnieni mogą przyjąć, że ich teksty były dobre. Że ze wszech miar zasługują na wyróżnienie, skoro jurorzy zgodzili się na ich wyróżnienie i nagrodzenie. Ci natomiast, którzy nie zostali w danej edycji konkursu dostrzeżeni niech nie wyciągają zbyt pochopnych wniosków. Młodemu Tuwimowi jego ówczesny mentor, a późniejszy kolega po piórze na nadesłane młodzieńcze wiersze odpisał: "Niech pan poszuka sobie innego zajęcia". Ale Tuwim, na szczęście, nie poszukał.

Drodzy Poeci, wszystkim uczestnikom konkursu serdecznie gratuluję, laureatom kłaniam się nisko, pamięci Jurka Tawłowicza oddaję głęboką cześć.

Organizatorom zaś konkursu poddaję pod rozwagę pewną propozycję: może już nadszedł czas, by zmienić skład jury?

dr Anna Mlekodaj