Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie, Zakopane.
 Zakopane w początkach XX w. było bardzo modnym miejscem, przyciągającym - oprócz turystów kuracjuszy - działaczy politycznych i społecznych, malarzy, poetów, naukowców i lekarzy.
Jan Kasprowicz bywał w Zakopanem wielokrotnie, a kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie osiadł tutaj na stałe ze swoją żoną Marią z domu Bunin. Willę często odwiedzały córki Kasprowicza z jego wcześniejszego małżeństwa z Jadwigą Gąsowską - Janina i Anna.
 Jan Kasprowicz znany jest przede wszystkim jako poeta - przedstawiciel Młodej Polski, autor takich wierszy jak "Krzak dzikiej róży" czy "Księga ubogich"; tłumacz znanych dzieł literatury europejskiej, autor dramatów i recenzji teatralnych. Był nie tylko znanym literatem i szanowanym profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, gdzie bywał często ze swoimi przyjaciółmi - Stefanem Żeromskim i Leopoldem Staffem, Witkacym i wieloma innymi.
 Willa Kasprowicza na Harendzie - od 1950 r. jego muzeum - znajduje się w połowie drogi między Zakopanem a Poroninem. Wejście do niej prowadzi przez werandę latem ozdabianą ulubionymi przez Kasprowicza nasturcjami, z której roztacza się wspaniały widok na góry. W 1920 r. dom wybudował Jan Fudala Kluś z przeznaczeniem pod pensjonat.
Niedługo potem sprzedał go angielskiej malarce Winifrid Cooper, a od niej dom odkupił Kasprowicz. Założenie willi opiera się na wzorach typowej chałupy góralskiej z sienią na osi wejścia (tu: jadalnia), "izbą czarną" po lewej (salonik) i "izbą białą" (sypialnia) po prawej stronie. Oprócz tych pomieszczeń dom mieści jeszcze gabinet, bibliotekę, kuchnie i użytkowe poddasze. W willi na Harendzie zwiedzać można jadalnię, salonik i sypialnię i galerię obrazów malarza Władysława Jarockiego, zięcia Kasprowicza.
 Eksponowane w nich są pamiątki po poecie i jego rodzinie: meble, obrazy, książki, fotografie. Wnętrza mieszkalne pozostawiono w takim stanie jak przekazała je zmarła w 1968 r. Maria Kasprowiczowa. W salonie przyciągają uwagę portrety malowane pastelami przez Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jeden przedstawia Kasprowicza tuz przed śmiercią, a drugi jego żonę w 1937 r. Są tutaj także dwa rzeźbiarskie przedstawienia poety: maska pośmiertna zdjęta w dniu śmierci przez góralskiego artystę Stanisława Gąsienicę Sobczaka - Jochyma oraz głowa wykonana jeszcze w XIX w. przez Antoniego Popiela.
 Wyposażenie jadalni stanowią meble zaprojektowane przez Władysława Jarockiego, a wykonane we Lwowie. Na ścianach można zobaczyć góralskie malowanki na szkle, zbierane przezJana Kasprowicza, oraz portrety jego żony. Muzeum na Harendzie prowadzone jest od lat przez Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza.
 Obok willi, wśród drzew stoi granitowe mauzoleum wzniesione z inicjatywy Marii Kasprowiczowej. Poeta był pochowany początkowo na Starym Cmentarzu, a kiedy ukończono w 1933 r. budowę mauzoleum wg projektu Karola Stryjeńskiego przeniesiono tutaj jego prochy. W górnej części, w kaplicy spoczywa Maria Kasprowiczowa.
 Niedaleko muzeum znajduje się drewniany kościółek powiązany swymi dziejami z mieszkańcami willi na Harendzie. Maria Kasprowiczowa przekazała parcelę pod kościół. Dzięki staraniom ziecia Jana KAsprowicza prof. Władysława Jarockiego i miejscowego proboszcza Jana Tobolaka nieużywany i niszczejący kościół z Zakrzowa koło Kalwarii Zebrzydowskiej przeniesiono do Zakopanego i poświęcono w 1950r.
 Polichromia na stropie przedstawiająca scenę Koronacji Najświętszej Maryi Panny a w nawie św. Annę Samotrzeć (Maria z Dzieciątkiem)została odnowiona i zrekonstruowana przez Władysława Jarockiego.
Tekst Barbara Sancoka, archiwum Małopolskiego Instytutu Kultury www.mik.krakow.pl
Zdjęcia Piotr Kyc - Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza
|
